Ngành lưu trú nói chung – bao gồm nhà nghỉ, khách sạn, homestay – đang là lĩnh vực thu hút nhiều người tham gia, đặc biệt là tại các khu vực du lịch, thị trấn, thành phố nhỏ hoặc các tuyến quốc lộ có mật độ người đi lại cao. Trong số đó, mô hình nhà nghỉ bình dân có lợi thế về vốn đầu tư thấp hơn khách sạn, thời gian hoàn vốn ngắn, dễ tiếp cận với người mới khởi nghiệp. Tuy nhiên, không vì “bình dân” mà bạn có thể làm qua loa, thiếu chiến lược. Nếu làm sai từ đầu, nhà nghỉ dễ rơi vào cảnh ế khách, hư hao cơ sở vật chất, dính rắc rối pháp lý, và quan trọng nhất là không thể duy trì lợi nhuận ổn định. Nếu bạn đang muốn đầu tư hoặc vận hành một nhà nghỉ bình dân, dưới đây là những lưu ý thiết thực, thẳng thắn, không tô hồng và không “học trên giấy” từ những tin tức tổng hợp, giúp bạn nhìn đúng bản chất của nghề này và ra quyết định chuẩn xác. 1. Địa điểm vẫn là yếu tố sống còn Không có gì thay thế được vị trí dù có cách xin vía buôn may bán đắt. Nhà nghỉ bình dân muốn sống được phải nằm ở nơi dễ thấy, dễ vào, dễ nhận diện. Những vị trí đắc địa là gần bến xe, gần khu chợ, gần khu công nghiệp, sát đường lớn, gần trường học hoặc điểm dừng xe khách. Tránh xa những chỗ hẻm sâu, thiếu đèn đường, khu dân cư phức tạp, hoặc quá xa trung tâm. Nhà nghỉ không cần trang trí cầu kỳ như khách sạn, nhưng bắt buộc phải dễ tìm, dễ gọi điện và có chỗ đậu xe tiện lợi. Chỉ cần một khách đi ngang qua cũng có thể ghé vào mà không mất thời gian dò đường hay hỏi thăm. 2. Đối tượng khách hàng xác định rõ ràng từ đầu Kinh doanh gì cũng cần biết rõ bán cho ai. Nhà nghỉ bình dân thường phục vụ các nhóm sau: tài xế đường dài, khách công tác ngắn ngày, khách đi tỉnh ghé qua nghỉ tạm, công nhân hoặc sinh viên về quê. Ngoài ra còn có những khách thuê theo giờ, hoặc nghỉ theo ca đêm. Tuyệt đối không nên chạy theo kiểu “đón tất cả mọi người”, học cách hóa giải buôn bán ế ẩm vừa không tối ưu dịch vụ, vừa dễ bị rối trong cách vận hành. Nếu xác định phục vụ tài xế xe tải, thì cần chỗ đậu xe rộng, phòng đơn gọn nhẹ, check-in linh hoạt. Nếu là khách tỉnh lẻ, cần phòng sạch sẽ, đủ tiện nghi cơ bản và giá mềm. 3. Đầu tư vừa đủ, đừng quá sơ sài, cũng đừng quá hoang phí Nhà nghỉ bình dân không cần nội thất sang trọng, nhưng bắt buộc phải sạch sẽ, đầy đủ và ổn định. Phòng nên có giường chắc chắn, nệm êm, máy lạnh hoạt động tốt, quạt phòng, đèn đủ sáng, nhà vệ sinh không rò rỉ. Wifi phải mạnh, nước nóng nên có (nhất là ở các vùng lạnh hoặc khu vực miền núi), và cần thay drap – gối – khăn thường xuyên. Đừng tiếc vài triệu cho những thiết bị cơ bản vì chính chúng tạo ra cảm giác yên tâm cho khách. Nhưng cũng không nên đổ quá nhiều tiền vào trang trí rườm rà vì khách nhà nghỉ chủ yếu cần nghỉ ngơi, không phải chụp hình hay “trải nghiệm cao cấp”. 4. Giữ an ninh, tránh biến nhà nghỉ thành nơi nhạy cảm Một sai lầm lớn khiến nhiều nhà nghỉ thất bại chính là lỏng lẻo trong kiểm soát an ninh, dẫn đến bị công an kiểm tra, bị tai tiếng lan truyền, bị khách nghi ngờ. Cho dù bạn phục vụ khách theo giờ hay qua đêm, việc đăng ký tạm trú đầy đủ là bắt buộc, không được lơ là. Lắp đặt hệ thống camera tại các khu vực chung (không vi phạm riêng tư), bố trí bảo vệ trực đêm, có nội quy rõ ràng về hành vi của khách… đều là cách để bạn kiểm soát tình hình. Nhà nghỉ mà dính đến tệ nạn, mại dâm, cờ bạc… sẽ rất nhanh chóng bị "đóng sổ". 5. Nhân sự không cần đông, nhưng phải gọn gàng – trung thực – biết xử lý tình huống Bạn không cần thuê quá nhiều người. Một người trực lễ tân, kiêm dọn phòng – nếu vận hành mô hình nhỏ, là đủ. Quan trọng là người đó phải trung thực, giao tiếp được, biết xử lý những tình huống phổ biến như mất điện, khách phàn nàn, hoặc tranh chấp giờ nghỉ. Nếu bạn làm chủ, tốt nhất là chính bạn nên theo sát thời gian đầu để học quy trình, rồi sau đó mới giao dần cho người tin cậy. Nhà nghỉ không thể vận hành tốt nếu chủ chỉ giao hết cho nhân viên mà không kiểm tra định kỳ. 6. Duy trì đánh giá tốt, tránh bị “bốc phốt” trên mạng xã hội Dù là nhà nghỉ bình dân, việc duy trì đánh giá tích cực trên Google Maps hoặc các kênh OTA như Agoda, Traveloka, Booking… là cực kỳ cần thiết. Ngày nay khách dù đi tỉnh hay ở quê vẫn có xu hướng kiểm tra thông tin trước khi gọi điện. Chỉ cần vài đánh giá tiêu cực như “phòng bẩn”, “lễ tân khó chịu”, “phòng có mùi”... là bạn mất luôn lượng khách lớn. Ngược lại, nếu khách đánh giá "rẻ mà sạch, chủ dễ thương, yên tĩnh", thì chính họ sẽ quay lại hoặc giới thiệu người quen. Uy tín đi trước tiền, đặc biệt trong ngành dịch vụ. 7. Pháp lý không được xem nhẹ, dù là mô hình nhỏ Kinh doanh nhà nghỉ cần đăng ký giấy phép đầy đủ, có giấy chứng nhận phòng cháy chữa cháy, có hợp đồng điện – nước đúng tên pháp nhân. Đừng nghĩ “làm nhỏ thì ai quan tâm”. Chỉ cần bị kiểm tra bất ngờ, thiếu một giấy tờ là đủ để phạt hoặc buộc ngừng hoạt động. Nếu thuê mặt bằng có sẵn, hãy xem kỹ hợp đồng: chủ nhà có cho phép kinh doanh nhà nghỉ không, thời hạn thuê bao lâu, ai chịu trách nhiệm khi bị thanh tra, và điều khoản chấm dứt hợp đồng như thế nào. Đừng tin miệng, phải ghi rõ bằng văn bản. Nhà nghỉ bình dân không phải là ngành làm giàu nhanh, nhưng là mô hình ổn định, đều đặn, dễ kiểm soát nếu làm đúng. Vốn không cần quá nhiều, nhưng đòi hỏi sự chỉn chu, sự kiên nhẫn và khả năng giữ khách trung thành. Nhiều người làm tốt mô hình 8-15 phòng, mỗi tháng đều đặn lời vài chục triệu, sống khoẻ, không cần phô trương. Ngược lại, người nào làm ẩu, lười dọn phòng, thiếu an ninh, bỏ bê khách... thì nhà nghỉ xuống cấp rất nhanh, rồi tự mình “đuổi khách đi”. Đây là nghề vừa tay với nhiều người, nhưng cũng là nghề đòi hỏi đạo đức kinh doanh – vì bạn đang làm dịch vụ cho người khác được nghỉ ngơi, yên tâm. Nếu bạn đang tính mở nhà nghỉ, đã có mặt bằng hoặc đang cần tôi xem xét vị trí, chi phí, mô hình phù hợp, cứ đưa thông tin. Tôi sẽ giúp bạn đánh giá khách quan, không tô vẽ – để bạn bước vào nghề này với cái đầu tỉnh táo, không mơ mộng.
